Eén dag te laat want gisteren was het wereldautismedag. Maar nu had ik dus wel inspiratie om over autisme te schrijven.

Vandaag vroeg een vriendin aan mij wat het verschil is tussen hoogsensitiviteit en autisme. Nu heb ik daar niet direct een antwoord op. Hoogsensitiviteit ken ik niet zo goed, maar ik weet dat er veel overlap is met betrekking tot symptomen. Gelijkaardig, maar zeker niet hetzelfde. En wanneer die vriendin dan stelt: ben je zeker dat jij ook niet HSP hebt, naast autisme? Vrij zeker, maar ben jij zeker dat je geen autisme hebt, naast HSP? Labeltjes plakken, altijd mooi, maar voor mij hoeft het niet. Wat maakt het uit of je ‘normaal’, HSP, ASS, ADHD, dyslexie, …. bent of hebt. Het maakt ons toch maar tot unieke personen waar we trots op mogen zijn. Volgens mij is niemand perfect ‘normaal’. Bij iedereen is wel ergens een kantje af, toch?

Het liet me wel even stilstaan bij mijn autisme. Ja, mijn autisme, want iedere persoon met autisme is anders. Zo las ik gisteren nog: ‘als je één persoon met autisme hebt ontmoet, dan heb je er één ontmoet.’ Niemand is hetzelfde.

Vaak wordt er vanuit gegaan dat autisten geen empathie hebben.

Heb ik empathie? Jazeker. Ik kan me inleven in andere mensen en ik kan me verplaatsen in hun verhaal. Toon ik dit hetzelfde als anderen, zeker niet. Dat besef ik maar al te goed. Ik weet vaak niet hoe ik me hoor te gedragen. Dat wil helemaal niet zeggen dat ik niet empathisch ben. Vaak neem ik zelfs de sfeer van de omgeving zozeer op dat ik me ook zo begin te voelen. Is mijn omgeving droevig, angstig, gestresseerd, nerveus, opgewonden, blij, … dan word ik dat ook. Vaak voel ik me een spons van de omgeving. Vandaar ook de vraag of ik niet HSP heb.

Hoe komt het dan dat anderen ervan uitgaan dat ik geen empathie heb? Wel, dat komt omdat er vanuit een ander standpunt naar de feiten gekeken wordt. Als iemand droevig is dan troost je hem of haar. Dat is voor mij niet anders. Ik ben zeer begaan met de mensen rondom mij en de wereld wat verder van mijn bed. Alleen is het niet altijd even duidelijk hoe dat troosten dan net moet werken? Dat hangt af van aan wie je het vraagt. Ga je naar die persoon toe? Geef je hem een knuffel? Zeg je dat alles wel OK is? Doe je een heel gesprek om te achterhalen wat er juist gaande is? OF Geef je die persoon ruimte om alles even te verwerken? Geef je persoonlijke ruimte aan die persoon? Laat je zijn emoties in waarde zonder te zeggen dat het allemaal niet zo erg is of te zeggen dat alles in orde komt terwijl je dit helemaal niet kan beloven. Het is maar hoe je het verhaal bekijkt. Reageer je op manier 1 dan ben je empathisch volgens de buitenwereld. Reageer je op manier 2 dan ben je niet empathisch want je hebt klaarblijkelijk niet door dat deze persoon zich niet goed voelt. Terwijl we toch beiden dezelfde persoon zien, dezelfde conclusie trekken en dan gewoon tot ander gedrag komen.

Het zou mij dus enorm helpen als iemand mij uitlegt welke gedraging in welke situatie gepast zijn en verwacht worden. Het gevoel dat erachter zit heb ik wel mee, het gepaste gedrag niet. Dat is immers voor de meeste mensen zo vanzelfsprekend dat het nooit uitgelegd wordt. Hoe hou je je gezicht als iemand iets vertelt? Hoe hou je je gezicht als je zelf een beschamend verhaal vertelt? Bij mij is dat simpel: ik lach want ik zou niet weten hoe het moet. Wat dan vaak weer vreemd overkomt bij de anderen en ik natuurlijk bestempeld wordt als iemand met een gebrek aan correcte gevoelens. Waar het waarheidsgetrouw eerder iets is van: ik weet gewoon niet welke fysieke gelaatsuitdrukking bij dit gevoel hoort.

Gelukkig zijn er sommige vrienden in mijn leven die mij kennen. Waar ik ‘raar’ mag zijn. En waar ik vragen kan en mag stellen als het mij niet duidelijk is. Vrienden die ik vrolijk en vriendelijk kan bestempelen als: ‘ambetant mens’ omdat ze mij laten nadenken over mijn leven. Mensen die mijn humor, quirks, idioterieën erbij nemen. En het zijn net deze vrienden die mij nu laten groeien. Want openheid in rare gedragingen, vragen stellen, laten nadenken over dingen, duidelijkheid scheppen in wat bedoeld wordt, … daar leer ik ten zeerste van.

Laten we dus vooral niet te snel oordelen dat autisten geen empathie of inlevingsvermogen hebben. Maar zoek even of de gedragingen van verschillende groepen mensen niet anders zijn op hetzelfde basisgevoel dat erachter ligt.